vrijdag 21 december 2012

In goed overleg uit elkaar gaan


Alle romantische idealen ten spijt, maar liefst vier op de tien huwelijken eindigen in een echtscheiding. Voor iemand in loondienst brengt dat al de nodige financiële en emotionele rompslomp met zich mee. Maar als u als directeur-grootaandeelhouder (dga) gaat scheiden, is het traject nog complexer. Want hoe wordt de waarde van uw bv bepaald? En hoe kunt u voorkomen dat een eventuele scheiding in een chaos uitmondt?

De complexiteit die echtscheidingen van ondernemers kenmerkt, is eenvoudig te verklaren. Als u dga bent heeft uw partner recht op de helft van de waarde van uw bv, op voorwaarde dat u in gemeenschap van goederen bent getrouwd. Maar hoe wordt deze waarde bepaald? De wet geeft namelijk geen definitie van het begrip ‘waarde’. Bij het bepalen van de waarde van uw bv kunnen emoties al snel de overhand krijgen. Uw ex-partner kan door eerdere succesverhalen, uw luxe auto’s en dividenduitkeringen bijvoorbeeld, de indruk hebben dat de zaken heel goed gaan. Terwijl de realiteit inmiddels een ongunstiger financieel plaatje laat zien. De tijdens het echtscheidingstraject bepaalde waarde kan dan aan de lage kant lijken.

Toekomst
Een in het verleden vaak toegepaste methode om de waarde van uw bv te bepalen, is het middelen van eerder behaalde resultaten. Vergelijk het met de aanvraag van een hypotheek: ook daarin moet u als ondernemer jaarcijfers van de afgelopen drie jaar kunnen overleggen. Het gemiddelde gemiddelde daarvan definieert de bank als het inkomen. Het verleden zegt echter niets over de toekomst – de periode dat alimentatie moet worden betaald. Een goede bedrijfswaardering is daarom niet primair gericht op het verleden, maar kijkt vooral naar de toekomst. In dat kader kunnen – naast de door u verstrekte informatie – ook branchecijfers, CPB- en CBSonderzoeksresultaten en maatschappelijke ontwikkelingen van belang zijn.

Partneralimentatie
Ook de specifieke ondernemingsrisico’s moeten in kaart worden gebracht. Denkt u aan de mate van afhankelijkheid van klanten en leveranciers, de mate waarin uw bv in staat is zich aan te passen aan veranderingen in de markt en uw concurrentiepositie. 
Voorheen werd vaak de accountant van de betreffende onderneming aangewezen om de waarde van de onderneming te bepalen. Hiervan is men inmiddels teruggekomen. Een accountant is niet opgeleid en gespecialiseerd in het bepalen van de waarde van uw bv. Daarnaast zal de accountant in de ogen van uw ex-partner als gevolg van zijn vaak jarenlange band met u, niet onpartijdig zijn en daarom niet geschikt voor het bepalen van de ondernemingswaarde. Om deze redenen wordt daarom tegenwoordig vaak een register valuator ingeschakeld, een financieel specialist met een grondige kennis op het gebied van waardebepaling.
Naast het verdelen van de waarde van uw bv, moet de hoogte van de kinder- of partneralimentatie worden vastgesteld. Het gebruikelijk loon voor u als dga bedraagt € 42.000 bruto op jaarbasis. Ook als u uzelf alleen dit minimumbedrag uitkeert, vormt dit salaris niet vanzelfsprekend het uitgangspunt bij het bepalen van de alimentatie. In het algemeen zal namelijk het salaris dat u redelijkerwijs zou kunnen verdienen worden aangehouden.

Mediation
Het is goed om te weten dat er, als u in een echtscheiding verwikkeld raakt, meerdere methoden zijn om met elkaar tot overeenstemming te komen over onder meer het te verdelen vermogen en de vast te stellen alimentatie. Zowel u als uw ex-partner kan zich laten vertegenwoordigen door een advocaat, die de echtscheidingsperikelen juridisch uitvecht. Ook is het mogelijk om een mediator aan te stellen, die samen met u beiden tot een compromis tracht te komen. Door de emotionele spagaat waarin u beiden verkeert, zijn deze methoden niet altijd even effectief. 
De belangrijkste uitdaging in een echtscheidingstraject is om financieel complexe materie transparant te maken voor zowel u als uw ex-partner, om zo het echtscheidingstraject bevredigend af te wikkelen. Ondanks de juridische ontbinding blijven u en uw ex-partner in veel gevallen financieel (alimentatie) en emotioneel (via de kinderen) met elkaar verbonden. 

Overlegscheiding
Juist omdat u vaak verbonden blijft met uw ex-partner is er u veel aan gelegen uw echtscheiding naar tevredenheid af te wikkelen. Daarom wordt de methode collaborative divorce steeds meer toegepast. Dit wordt ook wel een overlegscheiding genoemd. De methode is overgewaaid uit de Verenigde Staten en wordt sinds enkele jaren ook in Nederland toegepast. Bij een overlegscheiding spreekt u voorafgaand aan het traject af open en eerlijk met elkaar te overleggen en zonder tussenkomst van de rechter tot een bevredigende oplossing te willen komen. Daarbij laten u en uw partner zich beiden vertegenwoordigen door een advocaat en werkt u samen met specialisten; een coach, die het echtscheidingsproces in goede banen leidt, een psycholoog, die u beider belang en met name dat van de kinderen in de gaten houdt, en een financial, die de financiële aspecten van de echtscheiding voor zijn rekening neemt en hierover helder communiceert met u beiden.

Efficiënt
De overlegscheiding biedt een oplossing voor de meest voorkomende hobbel in complexe echtscheidingssituaties; het overbruggen van kennisachterstand. Uw ex-partner kan zich als de niet-ondernemer bij een echtscheiding of in een mediationtraject benadeeld voelen, omdat hij of zij in eerste instantie over minder informatie beschikt over uw bv. Bij een overlegscheiding speelt dit probleem veel minder, omdat uw ex-partner dan juist een advocaat en een team van deskundigen ter beschikking heeft. 
Als u als dga in een echtscheiding terechtkomt, blijft dat een zeer complexe situatie waarin een gang naar de rechter lang niet altijd zaligmakend is. Juist daarom is het belangrijk dat u weet dat met behulp van collaborative divorce uw belangen en die van uw ex-partner met wederzijds respect in het echtscheidingsproces worden behandeld, zodat u beiden uiteindelijk met vertrouwen de toekomst tegemoet kunt zien.

Hoek en Blok Corporate Finance
Rob de Bruijn RA RV

E: r.d.bruijn@hoekenblok.nl  
I: http://www.hoekenblok.nl
Telefoon: (0184) 496800



Rob de Bruijn RA/RV is werkzaam bij Hoek en Blok Corporate Finance en is als financieel deskundige aangesloten bij de Vereniging overlegscheiding, www.overlegscheiding.com